Sinds 4 augustus 2024 is een nieuwe Europese verordening van kracht die grote gevolgen heeft voor de energiesector: Verordening (EU) 2024/1787. Deze wet dwingt bedrijven in de keten van fossiele brandstoffen – van productie tot import – tot een veel striktere aanpak van methaanemissies. Methaan is een broeikasgas met een aanzienlijk sterker effect op de opwarming van de aarde dan CO₂, en daarom speelt de aanpak ervan een centrale rol in het klimaatbeleid van de EU.
Methaanemissies onder de loep
De verordening verplicht bedrijven om methaanemissies niet alleen te meten en te rapporteren, maar ook actief te beperken. Dit geldt voor de hele keten: van olie- en gaswinning tot het transport en de verwerking van aardgas, evenals voor actieve en verlaten kolenmijnen. Niet alleen emissies binnen de EU vallen onder deze regels – ook leveranciers buiten de EU die fossiele brandstoffen leveren aan de Europese markt worden geraakt.
Wat verandert er voor exploitanten?
Exploitanten van olie- en gasinstallaties, pijpleidingen of kolenmijnen krijgen te maken met diverse verplichtingen:
- Meten en rapporteren: Methaanemissies moeten jaarlijks worden gekwantificeerd en gerapporteerd. Deze gegevens moeten door een onafhankelijke partij worden geverifieerd.
- Lekdetectie en -reparatie (LDAR): Bedrijven moeten lekken proactief opsporen en snel herstellen. Hiervoor zijn vaste onderzoekstermijnen en drempelwaarden vastgesteld.
- Afblazen en affakkelen beperkt: Routinematig affakkelen is niet langer toegestaan. Afblazen mag alleen in uitzonderlijke situaties. Waar mogelijk moeten emissievrije alternatieven worden gebruikt.
Ook voor verlaten mijnen en inactieve gasputten geldt een rapportageplicht. Lidstaten moeten een inventaris bijhouden van deze bronnen en maatregelen treffen om resterende emissies te beperken.
Nieuwe verplichtingen voor importeurs
Een belangrijke pijler van de verordening is de verantwoordelijkheid van importeurs van ruwe olie, aardgas en steenkool. Zij moeten kunnen aantonen waar hun producten vandaan komen en welke methaanemissies daarmee gemoeid zijn. De verplichtingen lopen in fases op:
- Vanaf 2025: Rapportage van methaaninformatie van leveranciers buiten de EU.
- Vanaf 2027: Import alleen toegestaan van producenten die methaanemissies meten, monitoren en laten verifiëren volgens EU-normen.
- Vanaf 2028: Rapportage over de methaanintensiteit van geleverde producten.
- Vanaf 2030: Alleen import van fossiele brandstoffen toegestaan die onder de vastgestelde methaanintensiteitsnormen vallen.
Transparantie en handhaving
De Europese Commissie zal een publieke databank opzetten waarin informatie over methaanemissies van producenten wereldwijd inzichtelijk wordt. Daarnaast wordt een systeem opgezet voor wereldwijde monitoring met satellietgegevens, waarmee grote emissiepieken sneller worden gedetecteerd.
Lidstaten zijn verplicht om toezicht te houden op de naleving van de regels. Bij overtredingen kunnen boetes worden opgelegd tot wel 20% van de jaaromzet. De verordening schrijft voor dat sancties “doeltreffend, evenredig en afschrikkend” moeten zijn.
Wat betekent dit voor bedrijven?
De impact van de methaanverordening is groot. Niet alleen producenten, maar ook handelaren, importeurs en exploitanten van infrastructuur moeten hun processen, contracten en systemen kritisch tegen het licht houden. Transparantie over de hele keten wordt verplicht – ook over emissies die buiten Europa plaatsvinden.
Meer informatie
Meer weten over de inhoud van de verordening of de praktische gevolgen? Bezoek de themapagina over de methaanverordening van de Nederlandse Emissieautoriteit of raadpleeg de volledige tekst van Verordening (EU) 2024/1787.
